Praca Seksualna — co to jest i jak o tym mówić, aby nie wyjść na gbura.
Praca seksualna jest terminem szerokim, zawierającym w sobie wiele różnych sektorów czy opcji jej wykonywania. Ze względu na regulamin naszego serwera i prawdopodobieństwo, że ten tekst przeczyta osoba młoda, nie będę mówić o szczegółach takiej pracy, zamiast tego skupię się na stygmatyzacji, niektórych krzywdzących mitach i systemie prawnym, oraz na tym, jak mówić o pracy i jak ją traktować, by nie wykluczać osób pracujących.
Czym jest praca seksualna i jak o niej (nie) mówić?
Praca seksualna (Sex Work/SW) to termin obejmujący różne usługi seksualne. Nie będę wymieniać ich wszystkich, gdyż jest ich wiele — te, o których będę opowiadać i które przydadzą mi się do wyjaśnienia pewnych mitów i konceptów to praca na cam, praca tancerek w klubach oraz praca jako escort. Pierwsza polega na prowadzeniu livestreamów, druga polega na spędzaniu czasu z gośćmi w klubach oraz tańczeniu, zaś trzecią pracą jest, mówiąc kolokwialnie, spotykanie się z klientem “za pieniądze.”
Bardzo ważne jest, by mówiąc o ostatnim sektorze nie używać słowa “prostytucja”. Jest to słowo degradujące oraz odbierające osobom pracującym podmiotowość. Etymologia tego słowa pochodzi z łaciny i początkowo prawdopodobnie oznaczało tylko tyle co „wystawić (towar, rzeczy, propozycję usługi) przed miejsce (dom) na sprzedaż”. Ważne jest też, że słowo „prostytucja” może mieć też znaczenie przenośne i oznaczać działania sprzeczne z moralnością lub przyjętymi zasadami postępowania, tym samym dając do zrozumienia, że osoby zajmujące się zawodem escort są niemoralne i godne potępienia. Z tego względu o wiele lepiej zamienić słowo na “p” nazwą konkretnej branży lub właśnie określeniem “escort”. Pamiętajmy, że język kształtuje rzeczywistość.
Jak wygląda sytuacja prawna osób pracujących w Polsce i jaki model byłby dla nich najpozytywniejszy?
W Polsce świadczenie usług seksualnych (escorting) oraz ich zakup jest legalny, lecz kryminalizowane są trzecie strony, czyli osoby organizujące i/lub ułatwiające pracę seksualną. Takimi “trzecimi stronami” może być koleżanka pomagająca zorganizować pracę swojej przyjaciółce, lub chłopak, który podrzuca swoją dziewczynę na spotkanie z klientem. Polskie państwo nie może czerpać korzyści z escortingu, co oznacza, że osoby pracujące w ten sposób nie mogą rozliczać się z podatku. Za to osoby pracujące na kamerce mogą rozliczać się z podatku w Polsce, podobnie jak tancerki w klubach — w takim wypadku prawo traktuje taką pracę jako “performance” lub “występy artystyczne”.
Model funkcjonujący w Polsce nazywany jest abolicjonizmem i jest on szeroko krytykowany ze względu na absurdy kryminalizacji stron trzecich. Wśród innych opcji prawnych znajdziemy na przykład
Prohibicjonizm — zakaz organizowania oraz sprzedawania usług. Jest to bardzo stygmatyzujący i niebezpieczny model prawny.
Neo-abolicjonizm lub inaczej Nordic Model — świadczenie usług jest legalne, lecz oprócz kryminalizacji stron trzecich kryminalizowani są również klienci. Z tego względu pracownice mają większe szanse na doświadczenie przemocy ze strony klienta, gdyż klienci decydujący się na legalną usługę, jeżeli mają niewiele/nic do stracenia, mogą posunąć się do przemocy wobec pracownicy — skoro i tak już popełniają przestępstwo. System ten służy głównie ukojeniu sumienia ludzi którzy, chcąc pomóc pracownicom seksualnym, nie słuchają ich i traktują jak pozbawione podmiotowości ofiary.
Regulacjonizm — świadczenie usług seksualnych oraz czerpanie z nich zysku przez osoby trzecie na określonych w prawie warunkach jest legalne, jednak warunki te potrafią być bardzo ścisłe. Nie zastosowanie się do reguł prawnych traktowane jest jako przestępstwo lub wykroczenie. W niektórych krajach, m.in. w Austrii czy Niemczech osoby chcące legalnie wykonywać pracę seksualną muszą zarejestrować się we wskazanym urzędzie. Niejednokrotnie prawo do legalnej pracy seksualnej mają tylko obywatelki lub obywatele danego kraju (Grecja i Turcja) lub osoby z paszportami Unii Europejskiej, co wyklucza osoby imigranckie. Regulacjonizm znany jest również z tego, że osoby pracujące muszą się outować przed państwem ze swojej pracy, co również nie jest dla nich bezpieczne — ze względu na stygmę społeczną i rodzinną.
Legalizacja — Jeden z wariantów regulacjonizmu. Funkcjonuje na przykład w Holandii. Praca seksualna jest tu legalna i może być wykonywana w ramach samozatrudnienia lub relacji pracowniczych (np. zatrudnienia w agencji) przez osoby powyżej 21 roku życia. Osoby świadczące usługi seksualne otrzymują świadczenia społeczne i zdrowotne, mają też możliwość zrzeszania się w związkach zawodowych. Ten model ma jednak swoje minusy, podobnie jak regulacjonizm.
Dekryminalizacja — Żadna z aktywności związanych z pracą seksualną nie jest skryminalizowana. Oznacza to, że ani osoby świadczące usługi seksualne, ani ich klienci lub klientki, ani trzecie strony organizujące pracę seksualną i czerpiące z niej korzyści nie są karane. Na przykład w Nowej Zelandii i jednym z regionów Australii (Nowa Południowa Walia), gdzie zdekryminalizowano pracę seksualną, rynek usług regulowany jest przez istniejące przepisy prawne odnoszące się do innych rynków pracy i sektora usług, czyli praca seksualna traktowana jest jak praca. Jednymi zapisami prawnymi, które wypracowano specjalnie dla SW to zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownice i pracownicy seksualni mogą samodzielnie decydować o miejscu i formie współpracy z trzecimi stronami (umowa o pracę czy samozatrudnienie). W Nowej Zelandii i Australii, osoby imigranckie nie mogą jednak podejmować legalnej pracy. Poza tym dekryminalizacja jest uznawana za najsensowniejszą opcję dla osób pracujących i jest jednym z postulatów niemalże każdej organizacji sex-workerskiej.
Mity o pracy seksualnej
Osoby pracujące robią to, bo znalazły się w sytuacji bez wyjścia.
Każda osoba pracuje, bo musi zapłacić za czynsz, jedzenie czy leki i większość ludzi robi to, bo musi, a nie dlatego, że chce. Tak samo bywa z pracą w którymś z sektorów — Wiele osób robi to bo musi, ale wiele też pracuje seksualnie, bo to po prostu lubi. Tak samo jak niektórzy lubią pracę na kasie czy kancelarii.
Wszystkie osoby pracujące są straumatyzowane/robią to z powodu przeszłości.
Jeden z najbardziej znienawidzonych przeze mnie stereotypów, który całkowicie jest oderwany od rzeczywistości. Spora ilość młodych ludzi wychowała się w przemocowych środowiskach — część z nich zostaje lekarzami, programistami, rolnikami i nigdy w życiu nie usłyszą o korelacji ich pracy z przemocą doświadczoną w przeszłości. Część osób pracujących seksualnie jest ze środowisk, które nie zapewniło im odpowiednich środków na start, ale tak samo swoją pracę zaczynała część prawników. Osoby w branży są z różnych rodzin, mają różne doświadczenia i powody, dla których zaczęli swoją pracę. Generalizowanie tego typu jest krzywdzące.
Praca seksualna = Handel ludźmi.
Dehumanizujący i nieprawdziwy stereotyp zrównujący pracę z handlem ludźmi. Osoba przymuszona do świadczenia usług wbrew swej woli nie jest pracownicą, a ofiarą handlu. Jest to jeden z argumentów podsuwany przez środowiska “feministyczne” czy ultra-katolickie, całkowicie ignorując wyzysk i przemoc w, na przykład, przemyśle rolniczym. Jeśli tak bardzo chcecie walczyć z handlem ludźmi, to spróbujcie zdelegalizować rolnictwo, gdzie związek z handlem ludźmi jest i to nie mały. Idiotyczne? Przecież nie od dziś wiadomo, że np. Nestle używa pracy dzieci do zbiorów kakao. No właśnie. Za to dekryminalizacja pracy seksualnej wpływa pozytywnie na poprawę warunków życia nie tylko pracownic, ale też ofiar handlu, gdzie przy, na przykład, modelu nordyckim klient w obawie przed konsekwencjami nie może zgłosić podejrzanej sytuacji na policję.
W klubach ze striptizem dosypują narkotyków do drinków.
Bzdura, która nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Używki są drogie, a mężczyźni narzekający dziennikarzom do tendencyjnych artykułów o wydaniu milionów po prostu bardzo nie chcą się przyznać, że za dużo wypili podczas wieczoru panieńskiego i w zgodzie ze sobą kupili tancerce szampana. Gdyby coś takiego naprawdę działo się w klubach, to już dawno byłyby one pozamykane.
Osoby pracujące sprzedają swoje ciała.
Nie sprzedają ciała, ale usługę. Tak samo górnicy sprzedają swoją usługę wykopywania węgla i jeśli jedno ci przeszkadza, a drugie nie, to jest to już twój problem i twoje niekonsekwentne i moralizatorskie podejście do pracy. Next!
Praca seksualna jest anty-feministyczna.
A praca w wojsku czy jako CEO wielkiego koncernu zajmującego się produkcją ubrań już jest feministyczne? Praca nie musi być “empowering” a nie wszystko co robimy jest feministyczne. I nie musi być, to tylko (i aż tylko) praca. Kobieta wybierająca swój zawód, robiąca to, bo musi wykarmić rodzinę (Tak, pracownice też bywają matkami!), albo robiąca to jako “side hustle” ma do tego prawo i nie powinna być oceniana przez pryzmat “feministycznych zachowań”.
Wszystkie pracownice są szalenie bogate/ledwo wiążą koniec z końcem.
Popularny ostatnio mit w środowiskach “feministycznych”, który traktuje osoby pracujące jako jednolitą grupę, zależnie od pozycji jaką przyjmują mówią o “uprzywilejowanych camgirls” albo o “biednych p**********”. Są osoby zarabiające dużo, są mało, są takie, które robią to bardziej hobbistycznie, a inne na pełen etat. Dokładnie tak jak w każdym innym zawodzie.
Praca seksualna jest zawsze traumatyzująca.
Praca w ogóle potrafi być traumatyzującym doświadczeniem. Pracując jako kelnerka możesz spotkać się z molestowaniem od klientów, w korpo z mobbingiem, w szpitalu z przekraczaniem twoich granic. Praca seksualna wyróżnia się tym, że przemoc wynika w dużej mierze od policji/państwa, jak i od społeczeństwa, które stygmatyzuje pracownice i nie szanuje naszych praw. Chcesz zmniejszyć prawdopodobieństwo przemocy?
Daj pracownicom platformę. Pozwól im mówić o swoich doświadczeniach. Słuchaj o ich potrzebach. Wspieraj je i nie używaj wykluczającego języka. Nie pozwalaj, by ktoś inny stygmatyzował pracownice. Bądź sojusznikiem. Dekryminalizacja, Destygmatyzacja, Uznanie.
Źródła i zakończenie
Nie mam chyba więcej do dodania — tekst ten i tak jest dosyć długi, choć pokazuje on ułamek rzeczywistości pracownic i pracowników. Z tego względu udostępniam poniżej listę źródeł o pracy seksualnej — są w niej artykuły, wywiady i wideo eseje po polsku, jak i po angielsku. Z góry uprzedzam, że ze względu na temat niektóre materiały mogą być trochę mniej Safe For Work, ale ogólnie myślę, że jest to konkretny i sensowny spis. Ze szczególnymi podziękowaniami dla Oli Kluczyk, która zebrała polskojęzyczną listę — wszelkie podziękowania idą do niej.
Praca seksualna to praca - wywiad:
https://www.vogue.pl/a/sex-work-polska-aktywistki-na-rzecz-…
Zin składający się głównie z 13 wywiadów z osobami świadczącymi usługi seksualne z różnych sektorów branży:
https://fliphtml5.com/nohjc/uvap/basic
Wywiad/wprowadzenie do zina:
https://magazynszum.pl/praca-seksualna-to-po-prostu-praca-…/
Rozmowa w okół zina:
https://www.youtube.com/watch?v=KXp_E_3xlU8
Podcast o pracy seksualnej:
https://anchor.fm/dwiedupyodupie…
Manifest/postulaty:
http://codziennikfeministyczny.pl/manifest-feministyczny-p…/
Modele prawne w Polsce i na świecie - zalety i wady (Fragmenty o modelach w tym artykule było uzupełnione dzięki tej pracy):
https://www.girlswatchporn.pl/…/prawa-sex-workerow-vs-prawo…
Sytuacja osób pracujących seksualnie podczas pandemii:
http://codziennikfeministyczny.pl/praca-seksualna-pandemia…/
https://poptown.eu/taniec-w-prozni-jak-wyglada-praca-seksu…/
Rozmowa pracownic seksualnych na temat rożnego rodzaju form przemocy której doświadczamy:
https://youtu.be/jxZhmwLIquQ
Realia pracy seksualnej w Polsce - panel dyskusyjny:
https://fb.watch/44XegOk8_G/
Reprezentacja pracownic seksualnych w dyskursie abolicyjnym - Praca z Wydziału Socjologii na UJ:
https://drive.google.com/…/1UJW9OZ1W7EaJGNM0gkmuSWZaD…/view…
Prace Anglojęzyczne
“Selling Women’s Bodies”: A Guide To Anti-Sex Work Arguments From SWERF Island:
https://www.youtube.com/watch?v=jUSNgf8UYYo&t=678s
Sex Work | Philosophy Tube:
https://www.youtube.com/watch?v=1DZfUzxZ2VU&t=3s
Things Not To Say To a Sex Worker
https://www.youtube.com/watch?v=hxnCGEUcY0s
